W Klinice Chorób Psychicznych Akademii Medycznej w Gdańsku widzieliśmy dwukrotnie zamroczenie u osobnika po urazie czaszki. W czasie zamroczenia chory twierdził, że mianowany został generałem lotnictwa i zachowywał się zgodnie z tą osobowością. Na pytanie, jak to się stało, że on, człowiek bez wykształcenia, został wyniesiony na tak wysokie stanowisko, odpowiadał, że sam się temu dziwi, ale skoro otrzymał mianowanie, musi być posłuszny rozkazom. Chory ten miał więc częściowo poczucie dawnej osobowości. Natomiast w okresach poza zamroczeniami nic z tych urojeń nie zdradzał, nie pamiętał ich i śmiał się krytycznie, gdy mu o nich opowiadano.Czasem z okresu psychozy pozostają luźne, zamazane, nibysenne lub fragmentaryczne wspomnienia, przeważnie zupełnie obce osobowości prawidłowej. Read the rest of this entry »

Fazy podniecenia psychoruchowego czasem nie ma, zwłaszcza w zamroczeniach nie poprzedzonych napadami drgawkowymi i ciężkimi schorzeniami cielesnymi. Szczególnie w zamroczeniach jasnych łączność intelektualna i uczuciowa z otoczeniem jest od samego początku możliwa. Ludzie, którzy nie znali chorego przed psychozą, mogą nie zauważyć przemian osobowości. Zachowanie chorego jest dość składne i zewnętrznie dość dostosowane do jego położenia. Na przykład laicy, którzy w sądzie występują jako świadkowie, nierzadko podają, że w zachowaniu oskarżonego nic chorobliwego nie zauważyli.Badając chorego psychiatrycznie możemy jednak stwierdzić niedokładną orientację, zwolnienie toku myślenia, ubóstwo idei, obniżenie zdolności pojmowania, mowę powolną, nieporadną, pełną perseweracji, a nawet objawów parafatycznych. Afekt bywa obojętny lub tępy, czasem jednak podrażniony lub euforyczny. Z zasady nie potwierdza się chwiejności afektywnej, raczej skłonność do lepkiego zalegania afektów przy dużej drażliwości i wybuchowości. Także inne cechy charakteru padaczkowego ulegają zaostrzeniu. Read the rest of this entry »

Do zakresu zamroczeń zalicza się np.: a. Zamroczenie jasne (obnubilatio lucida), stanowiące najlepiej zbadany pierwowzór stanu pomrocznego. b. Zamroczenie z głębszym przyćmieniem świadomości. c.Stany somnabuliczne, do których prawdopodobnie zbliżone są zamroczenia histeryczne i hipnotyczne. d. Upojenie senne, spokrewnione z poprzednimi. e. Upojenie patologiczne alkoholowe. f. Stany zachwycenia (status extatici) i pokrewne. g. Zespoły mieszane zamroczeniowo-majaczeniowe, czyli tzw. stany onejroidalne. Odmiany te dotyczą cech wtórnych. Nie zmienia się w nich zasadniczy zrąb strukturalny, który w każdym stanie pomrocznym da się wyosobnić. Niektóre z tych odmian mieszczą w sobie własny czynnik etiologiczny, albo też powstają ze szczególnego skojarzenia z jakimś innym zespołem, który wyciska piętno na wspólnym obrazie klinicznym. Zarówno względy dydaktyczne, jak i specjalne znaczenie praktyczne tych odmian skłaniają nas do wyosobnienia ich w odrębnym opisie, aczkolwiek odrębność swoją zawdzięczają one właściwie pierwiastkom obcych zespołów. Najpierw przedstawimy podstawowy zrąb strukturalny, dający się stwierdzić w każdym zamroczeniu, w każdej jego odmianie, a także w zespołach mieszanych. Przyczyny stanów pomrocznych nie są dotychczas wyświetlone. Zespoły te mogą się nawarstwić epigenetycznie na wszystkich procesach chorobowych, które na wstępie wyliczyliśmy. Jednakże niezależnie od czynnika, który bezpośrednio pociągnął za sobą wystąpienie zamroczenia, niemal powszechnie widzi się związek tego zespołu z padaczką. Read the rest of this entry »

Przy pewnej wprawie diagnostycznej łatwo odróżnić, nawet w największym podnieceniu psychoruchowym, sztywny, niedostosowany afekt schizofreniczny od tępego, bezradnego afektu arnentywnego. Dalej hiperkinezy katatoniczne zawsze zachowują coś z celowości działania, gdyż na dnie ich leżą uporządkowane, chociaż urojeniowo zmienione rozkojarzone związki myślowe, podczas gdy w amencji równolegle z rozerwaniem związków myślowych idzie też i zupełny zanik celowości i zborności działań. Następnie nawet w największym i długotrwałym podnieceniu psychoruchowym katatonik zachowuje czystość sensorium, a tym samym zdolność skupiania uwagi, spostrzegawczość, orientację we wszystkich kierunkach, zdolność pojmowania i tworzenia sądów, nienaruszone funkcje pamięciowe, podczas gdy wszystko to, jak widzimy w naszym przypadku, ulega w amencji rozerwaniu lub zniszczeniu. Wreszcie ocena wypowiedzi chorego nie może pozostawiać wątpliwości, gdy chodzi o schizofreniczne rozkojarzenie (dissociatio) czy o splątaniowe rozerwanie związków myślowych (incohaerentia). Mianowicie w rozkojarzeniu uderza zawsze dziwactwo, jakby kiepska gra aktorska, ponadto poszczególne człony rozkojarzonych wypowiedzi mogą mieć swój sens, a człony werbigeracyjne są tylko fragmentami większych, uporządkowanych całości myślowych, podczas gdy w inkoherencji amentywnej uderza chaos, nie liczący się ani z bodźcami zewnętrznymi, ani z jakąkolwiek paralogiczną motywacją       rozumowo-uczuciową. Read the rest of this entry »

Zespoły mieszane zamroczeniowo-majaczeniowe, czyli stany onejroidne są szczególnie częste w padaczce. Prawdopodobnie zaliczyć tu trzeba wszystkie przypadki określane nazwą delirium epilepticum, gdyż majaczeniowe zamącenie świadomości podbarwione tu bywa składnikiem zamroczeniowym. Omamy wzrokowe mają tu charakter wizyjny i są zharmonizowane z omamami innych zmysłów. Przeżycia te nie muszą przebiegać z silnym podnieceniem psychoruchowym, czasem stwierdza się właśnie bezruch z kontemplacyjnym zachwytem w obliczu wizji. Całe otoczenie przekształca się w niebo, raj, piekło, kaźń, pole bitwy, scenę teatralną itd.z właściwą logiką inscenizacji, z harmonijnym współbrzmieniem innych omamów. Dezorientacja we wszystkich kierunkach i doszczętne wyżywanie się w urojeniowej sytuacji osiągają tutaj wysoki stopień. Jak w zamroczeniach w ogóle, tak i w tym zespole mieszanym widuje się często utrzymywanie się psychozy znacznie poza okres działania podstawowego czynnika chorobotwórczego, np. długo jeszcze po ustąpieniu gorączki i innych objawów zakażenia. Stany onejroidne są częste. Read the rest of this entry »

Podniecenie psychoruchowe trwa najwyżej kilka godzin, po czym chory zapada w sen terminalny, z którego budzi się z całkowitą lub niemal całkowitą niepamięcią, sięgającą z zasady wstecz, czasem nawet znacznie w okres nie zakłóconej jeszcze świadomości. Stwierdza się też nierzadko niepamięć następczą, np. po obudzeniu chory może składać zeznania i przypominać sobie niektóre przeżycia z okresu psychozy, po czym, zwykle już po kilku godzinach, przepadają zarówno wspomnienia z czasu zamroczenia, jak i wydarzenia z okresu po przejaśnieniu się sensorium. Rzecz ma się podobnie jak z marzeniami sennymi: przypominamy je sobie tuż po obudzeniu, możemy je nawet zapisać, lecz już po kilku godzinach i treść marzenia sennego, i sam fakt dokonania tego zapisu ulatniają się bez śladu. Zjawisko niepamięci następczej bywa źródłem wielu trudności w orzecznictwie sądowo-psychiatrycznym, chociaż jest dość ważkim argumentem, przemawiającym przeciwko symulowanej niepamięci. Read the rest of this entry »

Do stanów pomrocznych zalicza się również upojenie patologiczne alkoholowe (ebrietas pąthologica seu psychotica seu obnubilatoria, pathotogischer Rausch). Odrębność nozograficzna tych psychoz jest problematyczna, oparta na zupełnie przestarzałych sprawdzianach psychopatologicznych. Bardzo często udaje się dowieść tła padaczkowego, zwłaszcza gdy w zapisie eeg ujawnią się typowe dysrytmie. W orzecznictwie sądowo-psychiatrycznym dowody takie są najbardziej przekonywające. Sprawa może się łączyć z nietolerancją alkoholową.Może się zacząć od zwykłej pijatyki najczęściej u alkoholików przewlekłych lub o osobników z organicznym uszkodzeniem mózgu. W praktyce rozróżnia się upojenie patologiczne, które jest psychozą typu pomrocznego, od tzw. upojenie na tle patologicznym, pod którym to pojęciem rozumiemy ciężko przebiegający stan upojenia u organików, w którym dochodzi do rozluźnienia hamulców moralno-rozumowych w znaczeniu incontinentia affectiva. Drażliwość i wybuchowość takiego osobnika dochodzi do szczytowych rozmiarów, stając się powodem niebezpiecznych zatargów z otoczeniem. Read the rest of this entry »

Obraz kliniczny i przebieg. Znamienny dla zamroczenia jest nagły i niespodziewany początek bez względu na wyzwalającą przyczynę. Jeżeli to jest padaczka, to najczęściej zamroczenie występuje w bezpośrednim następstwie napadu drgawkowego lub serii napadów. Zdarza się jednak czasem, że zamroczenie rozpoczyna się przed napadami drgawkowymi. W tym znaczeniu mówimy o obnubilatio postepileptica i praeepileptica.Istnieje jednak postać padaczki, w której zamiast napadów drgawkowych pojawiają się nagle, a więc również napadowo, stany pomroczne o różnej częstości trwania, od kilku minut do wielu tygodni. Mówimy wówczas o równoważnikach (ekwiwalentach) padaczkowych. U chorych, u których napady, serie napadów lub równoważniki występują rzadko, spostrzega się czasem kilkudniowy lub krótszy okres zwiastunów; chorzy stają się rozdrażnieni, zwiększa się ich lepkość uczuciowa, zgłaszają liczne skargi hipochondryczne lub roszczenia, stają się dla otoczenia dziwnie nieznośni i uprzykrzeni, zwiększa się ich kłótliwość i bigoteria, a także inne cechy charakteru padaczkowego. Czasem jednak zwiastunów brak lub pozostają niezauważone. Read the rest of this entry »

Ciężkie stany somnambulizmu polegają na wstawaniu śpiącego i wykonywaniu szeregu skoordynowanych czynności zupełnie jak w zamroczeniu jasnym. Jeżeli śpiący nie ocknie się samorzutnie z tego stanu, to zwykle powraca do łóżka albo układa się do snu gdziekolwiek. Po obudzeniu rano tych przeżyć nie pamięta. Mechanizm snu hipnotycznego jest analogiczny, z tym że niepamięć zależy od sugestii hipnotyzera. Prawdopodobnie zamroczenia histeryczne są sprzężeniem zjawisk histerycznych z zamroczeniem omawianego typu.4. Także w upojeniu sennym sensorium jest w wysokim stopniu przyćmione. Przypadki te polegają na nagłym przebudzeniu się z głębokiego snu z dojściem do głosu osobowości rozszczepiennej. W stanie takim osobnik zdolny jest do gwałtownych działań, których następstwa nierzadko rozważać musi sąd karny. Read the rest of this entry »

Czasem pierwszym alarmem staje się zanik hamulców moralno-rozumowych, który chorego doprowadza do pijaństwa i nadużyć seksualnych, albo do nierozumnych działań, np. marnotrawnych zakupów (oniomaniq). U kobiet dotąd uczciwie się prowadzących może się pojawić skłonność do nimfomanijnego promiskuityzmu, który różni się od nierządu tylko tym, że kobieta oddaje się wielu mężczyznom bez chęci zysku. Chorzy inteligentni tryskają dowcipem, chorzy otępiali pozwalają sobie na płytkie przechwałki lub niewybredne kawały. Badanie inteligencji chorych może czasem w stanie podniecenia wykazać dużo pomyłek, które położyć trzeba na karb nieuwagi, niemożności skupienia się, powierzchowności myślenia i lekceważącego odnoszenia się do zadań.U chorych występują urojenia siły, własnego znaczenia i zdrowia. Myśli przedzierzgają się z niezwykłą łatwością i szybkością postanowień w działania. W lżejszych stanach przedsiębiorczość chorych i pęd do działania mogą nawet podnieść ich zwykłą wydajność pracy. Później działania ich stają się bezładne i nie są niczym więcej jak trwonieniem sił i czasu. Read the rest of this entry »